graag zijn kennis.
Antieke fotografie staat weer volop in de belangstelling. De zwart-witfoto’s die met de wet-plate of collodion techniek worden gemaakt stralen een bijzondere sfeer uit.
De grote oude lenzen hebben een zeer kleine scherptediepte van ongeveer een centimeter. Daardoor zijn bij portretten vaak alleen de ogen scherp. De beelden zijn zacht maar ook contrastrijk. De fotogevoelige laag is nooit perfect homogeen aangebracht en dat zorgt voor nostalgische imperfecties, een van de grootste charmes van deze techniek.
Henk Peters kan zich helemaal verliezen in deze techniek die veel zorgvuldigheid en vakmanschap vraagt. De techniek is duur want er zijn prijzige zilverzouten benodigd, en vanwege de gebruikte chemicaliën is er een zekere deskundigheid nodig. Collodion is een oplossing van cellulosenitraat in ether en alcohol waaraan bromides en jodides zijn toegevoegd. Voor het ontwikkelen wordt een ijzersulfaat oplossing gebruikt en het fixerenkan met een gewone snelfixeer worden uitgevoerd. Collodion fotografie is dus geen werkje voor thuis in de keuken. Naast zijn studio heeft Henk een ruimte die voor het werk geschikt is, met de nodige veiligheidsmaterialen, afzuiging, vonkvrije koelkast en een opstelling om de lichtgevoelige platen te maken en te ontwikkelen.
Eigen werkwijze ontwikkelen
Henk Peters: ‘Ik ben vooral een man van de techniek. Bij het maken van een collodion foto komt het aan op nauwkeurigheid en goede planning. Een collodion is vooral gevoelig voor blauw licht, gewoon omgevingslicht of lamplicht bevat weinig blauw, daarom heb je meestal een lange belichtingstijd van ongeveer vijf seconden nodig. Ik heb een andere manier bedacht waarbij ik een paar studioflitsers gebruik voor de belichting en een klein laserwaterpasje voor het scherpstellen. Dat focusseren van de camera is een apart kunstje. Vooraf stel ik de camera met het laser waterpasje scherp op de plaat terwijl de lens van de camera open is. Zo heb ik altijd scherpe ogen op de foto en het rode streepje van de laser zie je niet meer terug omdat het collodion daarvoor niet gevoelig is.’
Tijd voor een demonstratie
‘A picture tells a thousand words’, is een gevleugelde uitdrukking uit de fotografie. Iets dergelijks gaat op voor de praktijk van collodionfotografie. Tijd dus voor een demonstratie.
De flitsers staan ingesteld zodat ze voldoende licht geven om de natte plaat te belichten. Verder is de studio in duisternis gehuld. Er staat een stoeltje voor het model, eerst wordt de lens scherp gesteld op de positie die het model gaat innemen. Dan wordt in de donkere kamer eerst de gevoelige plaat gemaakt. Voorzichtig wordt een siroopachtige oplossing van het gejodeerde collodion op een zwart geanodiseerde aluminiumplaat gegoten. Door te zwenken wordt de oplossing over de plaat verdeeld en het restant gaat terug in het flesje. Even krijgt de plaat de tijd om te drogen, dat duurt een tiental seconden, de ether verdampt snel. Gelukkig wordt de ruimte goed afgezogen. Het gewone licht gaat uit en de rode lamp gaat aan. Dan wordt de plaat met één vloeiende beweging in een oplossing van zilvernitraat gedompeld.
Hierbij worden lichtgevoelige zilverjodidekristallen in het collodion gevormd. Na drie minuten is de plaat klaar om in de camera te worden geplaatst. Het model neemt plaats, beweegt even op en neer en zodra de rode laserlijn over de wimpers gaat, worden de flitsers geactiveerd. Dat is even schrikken voor het model dat even niet weet wat voor of achter is. De plaat wordt uit de camera genomen om in de donkere kamer ontwikkeld te worden. Een oplossing van ijzersulfaat wordt over de belichte plaat gegoten en in ongeveer vijftien seconden verschijnt het beeld. De onbelichte witte zilverjodide kristallen worden daarna met een oplossing van natriumthiosulfaat verwijderd. Na dat fixeren wordt de plaat gespoeld. Een fraaie antieke collodionfoto is het resultaat.. Met de nodige kennis en ervaring kan een fotograaf ongeveer een foto maken per half uur. Wat wat een werk en wat een verschil met digitale camera’s die moeiteloos tien beelden per seconde maken. Maar ook wat een verschil in uitstraling, en dat maakt het de moeite waard.
Geen expositie dit jaar
Henk vertelt graag over zijn hobby, maar jammer genoeg heeft zijn fotoclub Lucifer dit jaar geen expositie in gemeenschapshuis d’n Boogerd in Vessem. De club hoopt begin volgend jaar weer normaal te kunnen exposeren. Met echte fotografen die graag over hun werk vertellen. En Henk is dan uiteraard van de partij.
Geïnteresseerd? Belangstellende kunnen met Henk Peters contact opnemen per email.